Peshonasi sho'r uyg'ur
Xitoy qamoqxonasidan Turkiyaga yetib borgan uyg'ur kishining achchiq qismati
Xizer Myordok, Brayan Uilyamson | "Amerika Ovozi"
Xitoyda bir asrdan ziyod diniy ta'qib ostida yashayotgan uyg'urlar uchun Turkiya uzoq yillar panoh maskani bo'lgan. Ko'plab mamlakatlardagi uyg'ur qochqinlar deport qilinishi mumkin. Anqara-Pekin munosabatlari mustahkamlanib borar ekan, Turkiyadagi uyg'urlarning xavotiri ortgan. Ular takroran Xitoy zulmiga uchrashdan qo'rqib kun kechirmoqda.
Bolaligimda onamni qo'llariga kishan solib, uydan sudrab olib ketishar edi.
Volidamni "xalq dushmani" deb atadilar.
Uning aybi ziyoli ekanida, kommunist emasligida edi.
Onam menga asl tariximizni o'rgatgan.
Odil Abdulg'ofur Qashg'ar shahridan. Sharqiy Turkistonning musulmon uyg'ur millatidanman, deydi u.
Shinjon
Xitoy
Rasman uning vatani Xitoyning Shinjon avtonom hududi deb ataladi.
1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tuzilishi ortidan nizolar va tashqi bosim ostida Shinjon kommunist hukumat nazoratiga o'tdi.
1990-yillarda Shinjonda separatistlar harakati kuchaydi. Bunga Sovet Ittifoqi parchalanishi oqibatida Markaziy Osiyoda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan mamlakatlar mustaqilligi turtki bo'ldi.
So'nggi yillarda Xitoy Shinjonda separatistlar va faollarga qarshi zulmni kuchaytirdi.
Ayni damda 1 milliondan ziyod uyg'urlar "qayta tarbiyalash lagerlari"da ushlab turilibdi. AQSh Xitoyni insoniyatga qarshi jinoyat, qiynoq va majburiy mehnatga tortishda ayblamoqda.
Pekin lagerlar aholini qashshoqlikdan xalos etayotganini iddao qilmoqda.
Avvalgi qamoqxonalar endi lager deb atalmoqda.
Nomi o'zgargan xolos.
1997-yilda G'uljada uch kunlik norozilik namoyishi bo'ldi.
Odilning aytishicha, vertolyotlardan odamlar ustiga allaqanday suyuqlik quyilgan.
Odamlarning kiyimlari muzlab qoldi. Ko'chalarda yotgan o'liklarni ko'rdim.
Keyinroq namoyishchilar muzlab qolgan barmoqlarining suratlarini tarqatdi.
Biz millat bo'lmoqchi edik. Islomiy bayramlarni nishonlashni istagan edik.
Huquq faollari o'sha kunni "G'ulja voqeasi" deb ataydi.
Hukumat namoyishni bostirib, yuzlab odamni qamadi, yaraladi yoki qatl etdi.
Keyin yana minglab musulmon panjara ortiga tashlandi.
Uch kun yashirinib yurdim. Keyin Pekinga boirib qalbaki pasport olib, Turkmanistonga qochishni rejaladim.
Biroq meni aeroportda qo'lga olishdi. 14 yilga qamaldim.
Separatist guruh a'zosi deb ayblab, Qashg'ardagi qamoqxonaga tiqishdi.
Dastlabki uch oy sovuq kameralarda ko'rpasiz o'tirdik.
Hojatga chiqqanimizda bir-birimizga zanjirlab qo'yilar edik.
Kun davomida hojatxonaga bir martadan ortiq borgan mahkum zaharli havo to'ldirilgan kamerada jazolanar edi.
Uch yildan keyin meni Urumchidagi boshqa qamoqxonaga ko'chirishdi.
U yerda 30 yotoqli kamerada bitta hojatxona bor edi.
Xitoy mahkumlar uyg'urlarning har bir xatti-harakati haqida ma'lumot yetkazib turar edi.
Xitoy mahkumlar uyg'urlarning har bir xatti-harakati haqida ma'lumot yetkazib turar edi.
Bir oqshom uyquda alahsirab azon aytibman.
Do'stlarim uyg'otishga ham jazm qila olmabdi.
Koridordan katta eshik oldiga olib borishdi.
Qamoqxona hovlisiga otishdi meni.
Oqibatda, bir oy har kuni bo'ynimga 25 kilo g'isht osib, 10 soatdan egilib turishga majbur bo'ldim.
Jazo muddatini yakunlab ozodlikka chiqdim. Biroq eski do'stlarim bilan gaplashganim uchun yana ikki bor qamaldim. Mamlakatdan qochdim.
Odil Shinjondan qo'shni viloyatga yashirincha chiqib ketdi.
Xitoy
Yunnan viloyatida do'stlari bilan topishdi. 24 soat yurib Vyetnamga yetib bordi.
Keyin Malayziya, Tailand, Laos ...
... vanihoyat 2014-yilda Turkiyaga kirib bordi.
Turkiya uzoq vaqtlar uyg'urlar uchun xavfsiz panoh maskani bo'lgan. Zaif mamlakatlar Xitoy talabi bilan uyg'urlarni deport qilishga majbur, deydi advokatlar.
Turkiya xalqi uyg'urlarga ijobiy munosabatda.
Tilimiz va dinimiz bir,
deydi qochqinlar ishi bo'yicha advokat Ibrohim Ergin.
Biroq Turkiyaning Xitoy bilan iqtisodiy aloqalari chuqurlashgach, vaziyat o'zgardi.
Xitoyda qamalgan qarindoshlarini izlagan, ijtimoiy tarmoqlar va informatsion dasturlarda muhokama qilgan uyg'urlar muammolar bilan yuzlashmoqda.
2020-yil yakunida Xitoy Turkiya bilan Ekstraditsiya bitimini ratifikatsiya qildi.
Biror uyg'ur deport qilinganicha yo'q. Biroq Xitoy kimnidir terrorchi yoki jinoyatchi deb e'lon qilsa, Turkiya zudlik bilan qamoqqa tashlaydi.
[Agar Turkiya ham bitimni ratifikatsiya qilsa,] ayrim yoki barcha mijozlarimizning huquqlari toptaladi.
Turkiya tashqi ishlar vazirining ta'kidlashicha, "bitimni uyg'urlar ekstraditsiyasiga doir deb atash noto'g'ri va adolatsiz bo'ladi".
Men Turkiyani sevaman, ammo uning Xitoy bilan munosabatlari rivojlanmoqda.
Uyg'urlar qo'rquv bilan kun kechirmoqda.
Bolaligimda onamni qo'llariga kishan solib, uydan sudrab olib ketishar edi.
Volidamni "xalq dushmani" deb atadilar.
Uning aybi ziyoli ekanida, kommunist emasligida edi.
Onam menga asl tariximizni o'rgatgan.
Odil Abdulg'ofur Qashg'ar shahridan. Sharqiy Turkistonning musulmon uyg'ur millatidanman, deydi u.
Shinjon
Pekin
Qashg'ar
Xitoy
Rasman uning vatani Xitoyning Shinjon avtonom hududi deb ataladi.
Hindiston
1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tuzilishi ortidan nizolar va tashqi bosim ostida Shinjon kommunist hukumat nazoratiga o'tdi.
1990-yillarda Shinjonda separatistlar harakati kuchaydi. Bunga Sovet Ittifoqi parchalanishi oqibatida Markaziy Osiyoda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan mamlakatlar mustaqilligi turtki bo'ldi.
Qozog'iston
Qirg'iziston
O'zbekiston
Tojikiston
So'nggi yillarda Xitoy Shinjonda separatistlar va faollarga qarshi zulmni kuchaytirdi.
Ayni damda 1 milliondan ziyod uyg'urlar "qayta tarbiyalash lagerlari"da ushlab turilibdi. AQSh Xitoyni insoniyatga qarshi jinoyat, qiynoq va majburiy mehnatga tortishda ayblamoqda.
Pekin lagerlar aholini qashshoqlikdan xalos etayotganini iddao qilmoqda.
Avvalgi qamoqxonalar endi lager deb atalmoqda.
Nomi o'zgargan xolos.
1997-yilda G'uljada uch kunlik norozilik namoyishi bo'ldi.
Odilning aytishicha, vertolyotlardan odamlar ustiga allaqanday suyuqlik quyilgan.
Odamlarning kiyimlari muzlab qoldi. Ko'chalarda yotgan o'liklarni ko'rdim.
Keyinroq namoyishchilar muzlab qolgan barmoqlarining suratlarini tarqatdi.
Biz millat bo'lmoqchi edik. Islomiy bayramlarni nishonlashni istagan edik.
Huquq faollari o'sha kunni "G'ulja voqeasi" deb ataydi.
Hukumat namoyishni bostirib, yuzlab odamni qamadi, yaraladi yoki qatl etdi.
Keyin yana minglab musulmon panjara ortiga tashlandi.
Uch kun yashirinib yurdim. Keyin Pekinga boirib qalbaki pasport olib, Turkmanistonga qochishni rejaladim.
Biroq meni aeroportda qo'lga olishdi. 14 yilga qamaldim.
Separatist guruh a'zosi deb ayblab, Qashg'ardagi qamoqxonaga tiqishdi.
Dastlabki uch oy sovuq kameralarda ko'rpasiz o'tirdik.
Hojatga chiqqanimizda bir-birimizga zanjirlab qo'yilar edik.
Kun davomida hojatxonaga bir martadan ortiq borgan mahkum zaharli havo to'ldirilgan kamerada jazolanar edi.
Uch yildan keyin meni Urumchidagi boshqa qamoqxonaga ko'chirishdi.
U yerda 30 yotoqli kamerada bitta hojatxona bor edi.
Xitoy mahkumlar uyg'urlarning har bir xatti-harakati haqida ma'lumot yetkazib turar edi.
Boshimizni unitazga tiqib xorlash jazoning eng keng tarqalgan turi edi.
Bir oqshom uyquda alahsirab azon aytibman.
Do'stlarim uyg'otishga ham jazm qila olmabdi.
Ikki xitoy mahkum oyoqlarimdan sudradi.
Koridordan katta eshik oldiga olib borishdi.
Qamoqxona hovlisiga otishdi meni.
Oqibatda, bir oy har kuni bo'ynimga 25 kilo g'isht osib, 10 soatdan egilib turishga majbur bo'ldim.
Jazo muddatini yakunlab ozodlikka chiqdim. Biroq eski do'stlarim bilan gaplashganim uchun yana ikki bor qamaldim. Mamlakatdan qochdim.
Odil Shinjondan qo'shni viloyatga yashirincha chiqib ketdi.
Xitoy
Yunnan viloyatida do'stlari bilan topishdi. 24 soat yurib Vyetnamga yetib bordi.
Keyin Malayziya, Tailand, Laos ...
... vanihoyat 2014-yilda Turkiyaga kirib bordi.
Turkiya uzoq vaqtlar uyg'urlar uchun xavfsiz panoh maskani bo'lgan. Zaif mamlakatlar Xitoy talabi bilan uyg'urlarni deport qilishga majbur, deydi advokatlar.
Turkiya xalqi uyg'urlarga ijobiy munosabatda.
Tilimiz va dinimiz bir,
deydi qochqinlar ishi bo'yicha advokat Ibrohim Ergin.
Biroq Turkiyaning Xitoy bilan iqtisodiy aloqalari chuqurlashgach, vaziyat o'zgardi.
Xitoyda qamalgan qarindoshlarini izlagan, ijtimoiy tarmoqlar va informatsion dasturlarda muhokama qilgan uyg'urlar muammolar bilan yuzlashmoqda.
2020-yil yakunida Xitoy Turkiya bilan Ekstraditsiya bitimini ratifikatsiya qildi.
Biror uyg'ur deport qilinganicha yo'q. Biroq Xitoy kimnidir terrorchi yoki jinoyatchi deb e'lon qilsa, Turkiya zudlik bilan qamoqqa tashlaydi.
[Agar Turkiya ham bitimni ratifikatsiya qilsa,] ayrim yoki barcha mijozlarimizning huquqlari toptaladi.
Turkiya tashqi ishlar vazirining ta'kidlashicha, "bitimni uyg'urlar ekstraditsiyasiga doir deb atash noto'g'ri va adolatsiz bo'ladi".
Men Turkiyani sevaman, ammo uning Xitoy bilan munosabatlari rivojlanmoqda.
Uyg'urlar qo'rquv bilan kun kechirmoqda.
Bolaligimda onamni qo'llariga kishan solib, uydan sudrab olib ketishar edi.
Volidamni "xalq dushmani" deb atadilar.
Uning aybi ziyoli ekanida, kommunist emasligida edi.
Onam menga asl tariximizni o'rgatgan.
Odil Abdulg'ofur Qashg'ar shahridan. Sharqiy Turkistonning musulmon uyg'ur millatidanman, deydi u.
Mongoliya
Urumchi
Shinjon
Qashg'ar
Pekin
Xitoy
Rasman uning vatani Xitoyning Shinjon avtonom hududi deb ataladi.
Hindiston
1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tuzilishi ortidan nizolar va tashqi bosim ostida Shinjon kommunist hukumat nazoratiga o'tdi.
1990-yillarda Shinjonda separatistlar harakati kuchaydi. Bunga Sovet Ittifoqi parchalanishi oqibatida Markaziy Osiyoda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan mamlakatlar mustaqilligi turtki bo'ldi.
Qozog'iston
Qirg'iziston
O'zbekiston
Tojikiston
So'nggi yillarda Xitoy Shinjonda separatistlar va faollarga qarshi zulmni kuchaytirdi.
Ayni damda 1 milliondan ziyod uyg'urlar "qayta tarbiyalash lagerlari"da ushlab turilibdi. AQSh Xitoyni insoniyatga qarshi jinoyat, qiynoq va majburiy mehnatga tortishda ayblamoqda.
Pekin lagerlar aholini qashshoqlikdan xalos etayotganini iddao qilmoqda.
Avvalgi qamoqxonalar endi lager deb atalmoqda.
Nomi o'zgargan xolos.
1997-yilda G'uljada uch kunlik norozilik namoyishi bo'ldi.
Odilning aytishicha, vertolyotlardan odamlar ustiga allaqanday suyuqlik quyilgan.
Odamlarning kiyimlari muzlab qoldi. Ko'chalarda yotgan o'liklarni ko'rdim.
Keyinroq namoyishchilar muzlab qolgan barmoqlarining suratlarini tarqatdi.
Biz millat bo'lmoqchi edik. Islomiy bayramlarni nishonlashni istagan edik.
Huquq faollari o'sha kunni "G'ulja voqeasi" deb ataydi.
Hukumat namoyishni bostirib, yuzlab odamni qamadi, yaraladi yoki qatl etdi.
Keyin yana minglab musulmon panjara ortiga tashlandi.
Uch kun yashirinib yurdim. Keyin Pekinga boirib qalbaki pasport olib, Turkmanistonga qochishni rejaladim.
Biroq meni aeroportda qo'lga olishdi. 14 yilga qamaldim.
Separatist guruh a'zosi deb ayblab, Qashg'ardagi qamoqxonaga tiqishdi.
Dastlabki uch oy sovuq kameralarda ko'rpasiz o'tirdik.
Hojatga chiqqanimizda bir-birimizga zanjirlab qo'yilar edik.
Kun davomida hojatxonaga bir martadan ortiq borgan mahkum zaharli havo to'ldirilgan kamerada jazolanar edi.
Uch yildan keyin meni Urumchidagi boshqa qamoqxonaga ko'chirishdi.
U yerda 30 yotoqli kamerada bitta hojatxona bor edi.
Boshimizni unitazga tiqib xorlash jazoning eng keng tarqalgan turi edi.
Xitoy mahkumlar uyg'urlarning har bir xatti-harakati haqida ma'lumot yetkazib turar edi.
Bir oqshom uyquda alahsirab azon aytibman.
Do'stlarim uyg'otishga ham jazm qila olmabdi.
Ikki xitoy mahkum oyoqlarimdan sudradi.
Koridordan katta eshik oldiga olib borishdi.
Qamoqxona hovlisiga otishdi meni.
*
Oqibatda, bir oy har kuni bo'ynimga 25 kilo g'isht osib, 10 soatdan egilib turishga majbur bo'ldim.
Jazo muddatini yakunlab ozodlikka chiqdim. Biroq eski do'stlarim bilan gaplashganim uchun yana ikki bor qamaldim. Mamlakatdan qochdim.
MONGOLIA
XINJIANG
Odil Shinjondan qo'shni viloyatga yashirincha chiqib ketdi. Chegaraga ikki kilometr qolganda mashinadan tushib yayov ketdi.
CHINA
Yunnan viloyatida do'stlari kiyim-kechak berdi. O'rmon ichra 24 soat yurib Vyetnamga yetishdi.
Keyin Malayziya, Tailand, Laos ...
... vanihoyat 2014-yilda Turkiyaga kirib bordi.
Turkiya uzoq vaqtlar uyg'urlar uchun xavfsiz panoh maskani bo'lgan. Zaif mamlakatlar Xitoy talabi bilan uyg'urlarni deport qilishga majbur, deydi advokatlar.
Turkiya xalqi uyg'urlarga ijobiy munosabatda.
Tilimiz va dinimiz bir,
deydi qochqinlar ishi bo'yicha advokat Ibrohim Ergin.
Biroq Turkiyaning Xitoy bilan iqtisodiy aloqalari chuqurlashgach, vaziyat o'zgardi.
Xitoyda qamalgan qarindoshlarini izlagan, ijtimoiy tarmoqlar va informatsion dasturlarda muhokama qilgan uyg'urlar muammolar bilan yuzlashmoqda.
2020-yil yakunida Xitoy Turkiya bilan Ekstraditsiya bitimini ratifikatsiya qildi.
Biror uyg'ur deport qilinganicha yo'q. Biroq Xitoy kimnidir terrorchi yoki jinoyatchi deb e'lon qilsa, Turkiya zudlik bilan qamoqqa tashlaydi.
[Agar Turkiya ham bitimni ratifikatsiya qilsa,] ayrim yoki barcha mijozlarimizning huquqlari toptaladi.
Turkiya tashqi ishlar vazirining ta'kidlashicha, "bitimni uyg'urlar ekstraditsiyasiga doir deb atash noto'g'ri va adolatsiz bo'ladi".
Men Turkiyani sevaman, ammo uning Xitoy bilan munosabatlari rivojlanmoqda.
Uyg'urlar qo'rquv bilan kun kechirmoqda.
Bolaligimda onamni qo'llariga kishan solib, uydan sudrab olib ketishar edi.
Volidamni "xalq dushmani" deb atadilar.
Uning aybi ziyoli ekanida, kommunist emasligida edi.
Onam menga asl tariximizni o'rgatgan.
Odil Abdulg'ofur Qashg'ar shahridan. Sharqiy Turkistonning musulmon uyg'ur millatidanman, deydi u.
Qozog'iston
Mongoliya
Urumchi
Shinjon
Pekin
Qashg'ar
Xitoy
Pokiston
Rasman uning vatani Xitoyning Shinjon avtonom hududi deb ataladi.
Hindiston
1949-yilda Xitoy Xalq Respublikasi tuzilishi ortidan nizolar va tashqi bosim ostida Shinjon kommunist hukumat nazoratiga o'tdi.
1990-yillarda Shinjonda separatistlar harakati kuchaydi. Bunga Sovet Ittifoqi parchalanishi oqibatida Markaziy Osiyoda aholisining aksariyati musulmon bo'lgan mamlakatlar mustaqilligi turtki bo'ldi.
Qozog'iston
Qirg'iziston
O'zbekiston
Tojikiston
So'nggi yillarda Xitoy Shinjonda separatistlar va faollarga qarshi zulmni kuchaytirdi.
Ayni damda 1 milliondan ziyod uyg'urlar "qayta tarbiyalash lagerlari"da ushlab turilibdi. AQSh Xitoyni insoniyatga qarshi jinoyat, qiynoq va majburiy mehnatga tortishda ayblamoqda.
Pekin lagerlar aholini qashshoqlikdan xalos etayotganini iddao qilmoqda.
Avvalgi qamoqxonalar endi lager deb atalmoqda.
Nomi o'zgargan xolos.
1997-yilda G'uljada uch kunlik norozilik namoyishi bo'ldi.
Odilning aytishicha, vertolyotlardan odamlar ustiga allaqanday suyuqlik quyilgan.
Odamlarning kiyimlari muzlab qoldi. Ko'chalarda yotgan o'liklarni ko'rdim.
Keyinroq namoyishchilar muzlab qolgan barmoqlarining suratlarini tarqatdi.
Biz millat bo'lmoqchi edik. Islomiy bayramlarni nishonlashni istagan edik.
Huquq faollari o'sha kunni "G'ulja voqeasi" deb ataydi.
Hukumat namoyishni bostirib, yuzlab odamni qamadi, yaraladi yoki qatl etdi.
Keyin yana minglab musulmon panjara ortiga tashlandi.
Uch kun yashirinib yurdim. Keyin Pekinga boirib qalbaki pasport olib, Turkmanistonga qochishni rejaladim.
Biroq meni aeroportda qo'lga olishdi. 14 yilga qamaldim.
Separatist guruh a'zosi deb ayblab, Qashg'ardagi qamoqxonaga tiqishdi.
Dastlabki uch oy sovuq kameralarda ko'rpasiz o'tirdik.
Hojatga chiqqanimizda bir-birimizga zanjirlab qo'yilar edik.
Kun davomida hojatxonaga bir martadan ortiq borgan mahkum zaharli havo to'ldirilgan kamerada jazolanar edi.
Uch yildan keyin meni Urumchidagi boshqa qamoqxonaga ko'chirishdi.
U yerda 30 yotoqli kamerada bitta hojatxona bor edi.
Boshimizni unitazga tiqib xorlash jazoning eng keng tarqalgan turi edi.
Xitoy mahkumlar uyg'urlarning har bir xatti-harakati haqida ma'lumot yetkazib turar edi.
Bir oqshom uyquda alahsirab azon aytibman.
Do'stlarim uyg'otishga ham jazm qila olmabdi.
Ikki xitoy mahkum oyoqlarimdan sudradi.
Koridordan katta eshik oldiga olib borishdi.
Qamoqxona hovlisiga otishdi meni.
*
* "Bu mahkum qoidani buzgan"
Oqibatda, bir oy har kuni bo'ynimga 25 kilo g'isht osib, 10 soatdan egilib turishga majbur bo'ldim.
Jazo muddatini yakunlab ozodlikka chiqdim. Biroq eski do'stlarim bilan gaplashganim uchun yana ikki bor qamaldim. Mamlakatdan qochdim.
Shinjon
Odil Shinjondan qo'shni viloyatga yashirincha chiqib ketdi. Chegaraga ikki kilometr qolganda mashinadan tushib yayov ketdi.
Xitoy
Pokiston
Hindiston
Yunnan viloyatida do'stlari kiyim-kechak berdi. O'rmon ichra 24 soat yurib Vyetnamga yetishdi.
Keyin Malayziya, Tailand, Laos ...
... vanihoyat 2014-yilda Turkiyaga kirib bordi.
Turkiya uzoq vaqtlar uyg'urlar uchun xavfsiz panoh maskani bo'lgan. Zaif mamlakatlar Xitoy talabi bilan uyg'urlarni deport qilishga majbur, deydi advokatlar.
Turkiya xalqi uyg'urlarga ijobiy munosabatda.
Tilimiz va dinimiz bir,
deydi qochqinlar ishi bo'yicha advokat Ibrohim Ergin.
Biroq Turkiyaning Xitoy bilan iqtisodiy aloqalari chuqurlashgach, vaziyat o'zgardi.
Xitoyda qamalgan qarindoshlarini izlagan, ijtimoiy tarmoqlar va informatsion dasturlarda muhokama qilgan uyg'urlar muammolar bilan yuzlashmoqda.
2020-yil yakunida Xitoy Turkiya bilan Ekstraditsiya bitimini ratifikatsiya qildi.
[Agar Turkiya ham bitimni ratifikatsiya qilsa,] ayrim yoki barcha mijozlarimizning huquqlari toptaladi.
Biror uyg'ur deport qilinganicha yo'q. Biroq Xitoy kimnidir terrorchi yoki jinoyatchi deb e'lon qilsa, Turkiya zudlik bilan qamoqqa tashlaydi.
Turkiya tashqi ishlar vazirining ta'kidlashicha, "bitimni uyg'urlar ekstraditsiyasiga doir deb atash noto'g'ri va adolatsiz bo'ladi".
Men Turkiyani sevaman, ammo uning Xitoy bilan munosabatlari rivojlanmoqda.
Uyg'urlar qo'rquv bilan kun kechirmoqda.
Mualliflardan izoh:
"Amerika Ovozi" Odil Abdulg'ofurga tegishli barcha ma'lumotlarni to'liq o'rgana olmaydi. Chunki Shinjonga aloqador barcha informatsiya Pekinning izchil nazoratida. Biroq uning boshidan kechirganlari o'n yillar mobaynida huquq tashkilotlari, ommaviy axborot vositalari, xususan, "Amerika Ovozi"ga yetkazilgan minglab taqdirlar hikoyasiga hamohang.