Bixeter jay yoq
Bir uyghur er kishining xitay türmisidin türkiyege kélish sepiri.
Xetér mérdok we brayén wélyamson ishligen | amérika awazi xewiri
Türkiye uzundin buyan, bir esirdin köprek xitayda diniy ziyankeshlikke uchrap kelgen bir türki we musulman az sanliq millet topi bolghan uyghurlar üchün bixeter panahgah dep qarilip kelgen. Bashqa nurghun döletlerdiki uyghur musapirliri xitaygha ötküzüp bérilish xewipige duch kélidu. Emma türkiye we xitay munasiwitining küchiyishige egiship , istanbuldiki nurghun uyghurlar türkiyede behriman boluwatqan qoghdinishning suslap kétishidin we xitay hökümitining qolida yene bir qétim ziyankeshlikke uchrishidin ensireydu.
Men kichik chéghimda anamni da'im qollirini baghlighan halda öydin siritqa tartip élip chiqip kétetti.
Ular uni dölet düshmini deytti.
U shek shübhisizki ma'arip terbiyesi körgen we kommunist emes idi.
U manga heqiqi tariximizni ögetken.
Adil abdughopur qeshqerdin kelgen musulman uyghur, u sheher u sherqi türkistan dep ataydighan dölette.
Shinjang
Xitay
Resmiy halda bu rayon shinjang uyghur aptonom rayoni dep atilidu we xitayning bir qismi.
1949-Yili xitay xelq jumhuriyiti qurulup, nechche on yilliq malimanchiliq we sirtning arilishishidin kéyin shinjang kommunistlarning kontrolluqigha ötti.
Aldinqi esirning 90- yillirida, sowét ittipaqi yimirilip, ottura asiyadiki musulmanlarni asas qilghan musteqil döletler barliqqa kelgendin kéyin, u yerdiki bölgünchilik heriketliri küchiyip ketti.
Yéqinqi yillardin buyan, xitay shinjangdiki bölgünchiler we pa'aliyetchilerge zerbe bérishni yuqiri kötürdi.
Texminen bir milyon uyghur hazir xitayning «qayta terbiyelesh lagérliri» da dep ishinilmekte, bu nuqtida amérika xitayni qiynash we mejburiy emgekke sélish qatarliqlarni öz ichige alghan halda «insaniyetke qarshi jinayet» sadir qildi dep eyiblidi.
Xitayni'ing éytishiche lagirlar kishilerni namratliqtin kötürüwatidu.
Ilgiri u türmiler idi, hazir lagérlar barliqqa keldi.
U oxshash.
1997- Yili ghuljida namayish boldi. Biz üch kün kochida bolduq.
Adilning déyishiche, tik ucharlar namayishichilargha suyuqluq tashlighan.
Kishilerning uchisidiki kiyimliri muzlap qalghan idi. Men kishilerning kochilarda ölgenlikini körgen idim.
Namayishchilar kéyin üshshük tegken qol we put barmaqlirining resimlirini tarqatqan.
Biz döletchi bolushni xalayttuq. Biz özimizning islamiy bayramlirimizni tebrikleshni xalayttuq.
Kishilik hoquq teshkilatliri bu künni «ghulja weqesi» dep ataydu.
Hökümet namayishini tarmar qildi. Yüzligen kishi qolgha élindi, yarilandi yaki öltürüldi.
Arqidin yene minglighan kishi qolgha élindi.
Men üch kün yoshurunup yürüp, andin türkmenistangha qéchish üchün [yalghan] pasportqa érishish meqsitide béyjingge bardim.
Men ayrodromda ayropilangha chiqiwatqan waqitta qolgha élindim we 14 yilliq qamaq jazasigha höküm qilindim.
Ular méni bir zorawan guruppining ezasi dédi we qeshqerdiki bir türmige élip bardi.
Türmidiki deslepki üch ayda biz héchqandaq yépincha yoq bir soghuq öyge solanduq.
Ular bizni hajetxanigha élip chiqqan chaghda bizni qoshup kishenlep qoyatti.
Eger bir künde bir kishining bir qétimdin köprek hajetke « bérishi» zörür bolup qalsa, shu öyning ichidila bérishqa toghra kéletti, shuning bilen öyning hawasi sésip kétetti.
Üch yildin kéyin méni ürümchidiki yene bir türmige yötkidi.
U yerde ikki yaki üch künde bir tazilinidighan ochuq teret qachisi bar bir kamérda biz ottuz kishi uxlayttuq.
Dini tüs alghan bir ishni qilip qoyidighan bolsaq xitay mehbuslar uyghurlarni yuqirigha doklat qilatti.
Dini tüs alghan bir ishni qilip qoyidighan bolsaq xitay mehbuslar uyghurlarni yuqirigha doklat qilatti.
Bir küni kechte men uxlawétip [namazgha ezan] towlaptimen.
Dostlirim méni oyghitishqimu jüret qilalmighudek derijide qorqup kétiptu.
Ular méni karidorgha élip chiqip, solaqxanining chong ishikigiche sörep élip bardi.
Men türme hoylisida 5-8 pelempey peske yiqilip chüshtüm.
Asasen bir ay dégüdek bir künde 10 sa'ettin köprek waqitni bélim égilgen halette boynumgha 25 kilogramliq kések ésilghan péti ötküzgen idim.
Men jaza mudditi toshqan chaghda türmidin ayrildim. Emma kona dostlar bilen alaqe ornatqan seweptin yene ikki qétim qolgha élindim. Shunga men dölettin qéchip chiqtim.
Adil shinjangdin qoshna ölkige qachaq yol bilen chiqqan.
Xitay
U yünnen ölkisidiki bezi dostlar bilen körüshken. Ular birlikte wéytnamgha qarap ormanliqta 24 sa'et piyade yol yürgen.
Andin u malaysiya , tayland , la'os ... Qa barghan.
... We axirida türkiyege 2014- yili kelgen.
Türkiye uzundin béri uyghurlar qéchip baridighan bixeterrek dep qaralghan döletlerning biri. Kishilik hoquq adwokatlirining éytishiche anche küchlük bolmighan döletler xitayning chaqiriqigha bina'en uyghurlarni ötküzüp bérishni özining mejburiyitidek hés qilidiken.
Türk xelqi uyghurlargha nahayiti ijabiy qaraydu.
Tilimiz oxshiship kétidu we dinimiz oxshash.
Deydu musapirlar adwokati ibrahim ergin.
Emma ötken bir qanche yilda bu xil küch tengpungluqi türkiyening xitay bilen bolghan iqtisadiy baghlinishining chongqurlishishigha egiship özgirishke bashlidi.
Xitay türmilirige qamalghan a'ile ezalirini izdewatqan hemde xewer we ijtima'iy taratqularda uni muzakire qiliwatqan uyghurlar awarichiliqqa duch kélidu.
2020- Yilining axirida , xitay türkiye bilen bolghan jinayetchilerni ötküzüp bérish shertnamisini küchke ige qildi.
Bizning bilishimizche héchqandaq bir uyghur xitaygha ötküzüp bérilmidi. Emma eger xitay türkiyege ularning térrorchi yaki jinayetchi ikenlikini deydighan bolsa, ular qolgha élinidu we 12 aygha qeder qamaqta tutup qélinidu.
[Eger türkiyemu bu shertnamini küchke ige qilsa, u] bizning köpligen yaki barliq xéridarlirimizning yashash hoquqigha dexli terüz qilghan bolidu.
Türkiye tashqi ishlar ministiri buni «uyghurlarni ötküzüp bérish üchün bolunghan bir kélishim dégenlik xata we adaletsizlik» dédi.
Men türkiyeni söyimen, emma uning munasiwitining xitay bilen téximu küchiywatqanliqini her waqit körüp yételeymen.
Bu yer qorqunchluq bolup kétiwatidu.
Men kichik chéghimda anamni da'im qollirini baghlighan halda öydin siritqa tartip élip chiqip kétetti.
Ular uni dölet düshmini deytti.
U shek shübhisizki ma'arip terbiyesi körgen we kommunist emes idi.
U manga heqiqi tariximizni ögetken.
Adil abdughopur qeshqerdin kelgen musulman uyghur, u sheher u sherqi türkistan dep ataydighan dölette.
Shinjang
Béyjing
Qeshqer
Xitay
Resmiy halda bu rayon shinjang uyghur aptonom rayoni dep atilidu we xitayning bir qismi.
Hindistan
1949-Yili xitay xelq jumhuriyiti qurulup, nechche on yilliq malimanchiliq we sirtning arilishishidin kéyin shinjang kommunistlarning kontrolluqigha ötti.
Aldinqi esirning 90- yillirida, sowét ittipaqi yimirilip, ottura asiyadiki musulmanlarni asas qilghan musteqil döletler barliqqa kelgendin kéyin, u yerdiki bölgünchilik heriketliri küchiyip ketti.
Qazaqistan
Qirghizistan
Özbékistan
Tajikistan
Yéqinqi yillardin buyan, xitay shinjangdiki bölgünchiler we pa'aliyetchilerge zerbe bérishni yuqiri kötürdi.
Texminen bir milyon uyghur hazir xitayning «qayta terbiyelesh lagérliri» da dep ishinilmekte, bu nuqtida amérika xitayni qiynash we mejburiy emgekke sélish qatarliqlarni öz ichige alghan halda «insaniyetke qarshi jinayet» sadir qildi dep eyiblidi.
Xitayni'ing éytishiche lagirlar kishilerni namratliqtin kötürüwatidu.
Ilgiri u türmiler idi, hazir lagérlar barliqqa keldi.
U oxshash.
1997- Yili ghuljida namayish boldi. Biz üch kün kochida bolduq.
Adilning déyishiche, tik ucharlar namayishichilargha suyuqluq tashlighan.
Kishilerning uchisidiki kiyimliri muzlap qalghan idi. Men kishilerning kochilarda ölgenlikini körgen idim.
Namayishchilar kéyin üshshük tegken qol we put barmaqlirining resimlirini tarqatqan.
Biz döletchi bolushni xalayttuq. Biz özimizning islamiy bayramlirimizni tebrikleshni xalayttuq.
Kishilik hoquq teshkilatliri bu künni «ghulja weqesi» dep ataydu.
Hökümet namayishini tarmar qildi. Yüzligen kishi qolgha élindi, yarilandi yaki öltürüldi.
Arqidin yene minglighan kishi qolgha élindi.
Men üch kün yoshurunup yürüp, andin türkmenistangha qéchish üchün [yalghan] pasportqa érishish meqsitide béyjingge bardim.
Men ayrodromda ayropilangha chiqiwatqan waqitta qolgha élindim we 14 yilliq qamaq jazasigha höküm qilindim.
Ular méni bir zorawan guruppining ezasi dédi we qeshqerdiki bir türmige élip bardi.
Türmidiki deslepki üch ayda biz héchqandaq yépincha yoq bir soghuq öyge solanduq.
Ular bizni hajetxanigha élip chiqqan chaghda bizni qoshup kishenlep qoyatti.
Eger bir künde bir kishining bir qétimdin köprek hajetke « bérishi» zörür bolup qalsa, shu öyning ichidila bérishqa toghra kéletti, shuning bilen öyning hawasi sésip kétetti.
Üch yildin kéyin méni ürümchidiki yene bir türmige yötkidi.
U yerde ikki yaki üch künde bir tazilinidighan ochuq teret qachisi bar bir kamérda biz ottuz kishi uxlayttuq.
Dini tüs alghan bir ishni qilip qoyidighan bolsaq xitay mehbuslar uyghurlarni yuqirigha doklat qilatti.
Köp uchraydighan jazalash béshingizni teret qachisigha tiqish idi.
Bir küni kechte men uxlawétip [namazgha ezan] towlaptimen.
Dostlirim méni oyghitishqimu jüret qilalmighudek derijide qorqup kétiptu.
Ikki xitay mehbus putumdin tartqiniche méni kariwattin sörep chüshürüwetken idi.
Ular méni karidorgha élip chiqip, solaqxanining chong ishikigiche sörep élip bardi.
Men türme hoylisida 5-8 pelempey peske yiqilip chüshtüm.
Asasen bir ay dégüdek bir künde 10 sa'ettin köprek waqitni bélim égilgen halette boynumgha 25 kilogramliq kések ésilghan péti ötküzgen idim.
Men jaza mudditi toshqan chaghda türmidin ayrildim. Emma kona dostlar bilen alaqe ornatqan seweptin yene ikki qétim qolgha élindim. Shunga men dölettin qéchip chiqtim.
Adil shinjangdin qoshna ölkige qachaq yol bilen chiqqan.
Xitay
U yünnen ölkisidiki bezi dostlar bilen körüshken. Ular birlikte wéytnamgha qarap ormanliqta 24 sa'et piyade yol yürgen.
Andin u malaysiya , tayland , la'os ... Qa barghan.
... We axirida türkiyege 2014- yili kelgen.
Türkiye uzundin béri uyghurlar qéchip baridighan bixeterrek dep qaralghan döletlerning biri. Kishilik hoquq adwokatlirining éytishiche anche küchlük bolmighan döletler xitayning chaqiriqigha bina'en uyghurlarni ötküzüp bérishni özining mejburiyitidek hés qilidiken.
Türk xelqi uyghurlargha nahayiti ijabiy qaraydu.
Tilimiz oxshiship kétidu we dinimiz oxshash.
Deydu musapirlar adwokati ibrahim ergin.
Emma ötken bir qanche yilda bu xil küch tengpungluqi türkiyening xitay bilen bolghan iqtisadiy baghlinishining chongqurlishishigha egiship özgirishke bashlidi.
Xitay türmilirige qamalghan a'ile ezalirini izdewatqan hemde xewer we ijtima'iy taratqularda uni muzakire qiliwatqan uyghurlar awarichiliqqa duch kélidu.
2020- Yilining axirida , xitay türkiye bilen bolghan jinayetchilerni ötküzüp bérish shertnamisini küchke ige qildi.
Bizning bilishimizche héchqandaq bir uyghur xitaygha ötküzüp bérilmidi. Emma eger xitay türkiyege ularning térrorchi yaki jinayetchi ikenlikini deydighan bolsa, ular qolgha élinidu we 12 aygha qeder qamaqta tutup qélinidu.
[Eger türkiyemu bu shertnamini küchke ige qilsa, u] bizning köpligen yaki barliq xéridarlirimizning yashash hoquqigha dexli terüz qilghan bolidu.
Türkiye tashqi ishlar ministiri buni «uyghurlarni ötküzüp bérish üchün bolunghan bir kélishim dégenlik xata we adaletsizlik» dédi.
Men türkiyeni söyimen, emma uning munasiwitining xitay bilen téximu küchiywatqanliqini her waqit körüp yételeymen.
Bu yer qorqunchluq bolup kétiwatidu.
Men kichik chéghimda anamni da'im qollirini baghlighan halda öydin siritqa tartip élip chiqip kétetti.
Ular uni dölet düshmini deytti.
U shek shübhisizki ma'arip terbiyesi körgen we kommunist emes idi.
U manga heqiqi tariximizni ögetken.
Adil abdughopur qeshqerdin kelgen musulman uyghur, u sheher u sherqi türkistan dep ataydighan dölette.
Mongghuliye
Ürümchi
Shinjang
Qeshqer
Béyjing
Xitay
Resmiy halda bu rayon shinjang uyghur aptonom rayoni dep atilidu we xitayning bir qismi.
Hindistan
1949-Yili xitay xelq jumhuriyiti qurulup, nechche on yilliq malimanchiliq we sirtning arilishishidin kéyin shinjang kommunistlarning kontrolluqigha ötti.
Aldinqi esirning 90- yillirida, sowét ittipaqi yimirilip, ottura asiyadiki musulmanlarni asas qilghan musteqil döletler barliqqa kelgendin kéyin, u yerdiki bölgünchilik heriketliri küchiyip ketti.
Qazaqistan
Qirghizistan
Özbékistan
Tajikistan
Yéqinqi yillardin buyan, xitay shinjangdiki bölgünchiler we pa'aliyetchilerge zerbe bérishni yuqiri kötürdi.
Texminen bir milyon uyghur hazir xitayning «qayta terbiyelesh lagérliri» da dep ishinilmekte, bu nuqtida amérika xitayni qiynash we mejburiy emgekke sélish qatarliqlarni öz ichige alghan halda «insaniyetke qarshi jinayet» sadir qildi dep eyiblidi.
Xitayni'ing éytishiche lagirlar kishilerni namratliqtin kötürüwatidu.
Ilgiri u türmiler idi, hazir lagérlar barliqqa keldi.
U oxshash.
1997- Yili ghuljida namayish boldi. Biz üch kün kochida bolduq.
Adilning déyishiche, tik ucharlar namayishichilargha suyuqluq tashlighan.
Kishilerning uchisidiki kiyimliri muzlap qalghan idi. Men kishilerning kochilarda ölgenlikini körgen idim.
Namayishchilar kéyin üshshük tegken qol we put barmaqlirining resimlirini tarqatqan.
Biz döletchi bolushni xalayttuq. Biz özimizning islamiy bayramlirimizni tebrikleshni xalayttuq.
Kishilik hoquq teshkilatliri bu künni «ghulja weqesi» dep ataydu.
Hökümet namayishini tarmar qildi. Yüzligen kishi qolgha élindi, yarilandi yaki öltürüldi.
Arqidin yene minglighan kishi qolgha élindi.
Men üch kün yoshurunup yürüp, andin türkmenistangha qéchish üchün [yalghan] pasportqa érishish meqsitide béyjingge bardim.
Men ayrodromda ayropilangha chiqiwatqan waqitta qolgha élindim we 14 yilliq qamaq jazasigha höküm qilindim.
Ular méni bir zorawan guruppining ezasi dédi we qeshqerdiki bir türmige élip bardi.
Türmidiki deslepki üch ayda biz héchqandaq yépincha yoq bir soghuq öyge solanduq.
Ular bizni hajetxanigha élip chiqqan chaghda bizni qoshup kishenlep qoyatti.
Eger bir künde bir kishining bir qétimdin köprek hajetke « bérishi» zörür bolup qalsa, shu öyning ichidila bérishqa toghra kéletti, shuning bilen öyning hawasi sésip kétetti.
Üch yildin kéyin méni ürümchidiki yene bir türmige yötkidi.
U yerde ikki yaki üch künde bir tazilinidighan ochuq teret qachisi bar bir kamérda biz ottuz kishi uxlayttuq.
Köp uchraydighan jazalash béshingizni teret qachisigha tiqish idi.
Dini tüs alghan bir ishni qilip qoyidighan bolsaq xitay mehbuslar uyghurlarni yuqirigha doklat qilatti.
Bir küni kechte men uxlawétip [namazgha ezan] towlaptimen.
Dostlirim méni oyghitishqimu jüret qilalmighudek derijide qorqup kétiptu.
Ikki xitay mehbus putumdin tartqiniche méni kariwattin sörep chüshürüwetken idi.
Ular méni karidorgha élip chiqip, solaqxanining chong ishikigiche sörep élip bardi.
Men türme hoylisida 5-8 pelempey peske yiqilip chüshtüm.
*
Asasen bir ay dégüdek bir künde 10 sa'ettin köprek waqitni bélim égilgen halette boynumgha 25 kilogramliq kések ésilghan péti ötküzgen idim.
Men jaza mudditi toshqan chaghda türmidin ayrildim. Emma kona dostlar bilen alaqe ornatqan seweptin yene ikki qétim qolgha élindim. Shunga men dölettin qéchip chiqtim.
MONGOLIA
XINJIANG
Adil shinjangdin qoshna ölkige qachaq yol bilen chiqqan. U chégradin késip ötüsh üchün ikki kilométir yiraqliqta mashinidin chüshüp piyade méngishqa bashlighan.
CHINA
U yünnen ölkisidiki bezi dostlar bilen körüshken. Ular uninggha kiyim kéchek bergen, we ular wéytnamgha qarap ormanliqta 24 sa'et piyade yol yürgen.
Andin u malaysiya , tayland , la'os ... Qa barghan.
... We axirida türkiyege 2014- yili kelgen.
Türkiye uzundin béri uyghurlar qéchip baridighan bixeterrek dep qaralghan döletlerning biri. Kishilik hoquq adwokatlirining éytishiche anche küchlük bolmighan döletler xitayning chaqiriqigha bina'en uyghurlarni ötküzüp bérishni özining mejburiyitidek hés qilidiken.
Türk xelqi uyghurlargha nahayiti ijabiy qaraydu.
Tilimiz oxshiship kétidu we dinimiz oxshash.
Deydu musapirlar adwokati ibrahim ergin.
Emma ötken bir qanche yilda bu xil küch tengpungluqi türkiyening xitay bilen bolghan iqtisadiy baghlinishining chongqurlishishigha egiship özgirishke bashlidi.
Xitay türmilirige qamalghan a'ile ezalirini izdewatqan hemde xewer we ijtima'iy taratqularda uni muzakire qiliwatqan uyghurlar awarichiliqqa duch kélidu.
2020- Yilining axirida , xitay türkiye bilen bolghan jinayetchilerni ötküzüp bérish shertnamisini küchke ige qildi.
Bizning bilishimizche héchqandaq bir uyghur xitaygha ötküzüp bérilmidi. Emma eger xitay türkiyege ularning térrorchi yaki jinayetchi ikenlikini deydighan bolsa, ular qolgha élinidu we 12 aygha qeder qamaqta tutup qélinidu.
[Eger türkiyemu bu shertnamini küchke ige qilsa, u] bizning köpligen yaki barliq xéridarlirimizning yashash hoquqigha dexli terüz qilghan bolidu.
Türkiye tashqi ishlar ministiri buni «uyghurlarni ötküzüp bérish üchün bolunghan bir kélishim dégenlik xata we adaletsizlik» dédi.
Men türkiyeni söyimen, emma uning munasiwitining xitay bilen téximu küchiywatqanliqini her waqit körüp yételeymen.
Bu yer qorqunchluq bolup kétiwatidu.
Men kichik chéghimda anamni da'im qollirini baghlighan halda öydin siritqa tartip élip chiqip kétetti.
Ular uni dölet düshmini deytti.
U shek shübhisizki ma'arip terbiyesi körgen we kommunist emes idi.
U manga heqiqi tariximizni ögetken.
Adil abdughopur qeshqerdin kelgen musulman uyghur, u sheher u sherqi türkistan dep ataydighan dölette.
Qazaqistan
Mongghuliye
Ürümchi
Shinjang
Béyjing
Qeshqer
Xitay
Pakistan
Resmiy halda bu rayon shinjang uyghur aptonom rayoni dep atilidu we xitayning bir qismi.
Hindistan
1949-Yili xitay xelq jumhuriyiti qurulup, nechche on yilliq malimanchiliq we sirtning arilishishidin kéyin shinjang kommunistlarning kontrolluqigha ötti.
Aldinqi esirning 90- yillirida, sowét ittipaqi yimirilip, ottura asiyadiki musulmanlarni asas qilghan musteqil döletler barliqqa kelgendin kéyin, u yerdiki bölgünchilik heriketliri küchiyip ketti.
Qazaqistan
Qirghizistan
Özbékistan
Tajikistan
Yéqinqi yillardin buyan, xitay shinjangdiki bölgünchiler we pa'aliyetchilerge zerbe bérishni yuqiri kötürdi.
Texminen bir milyon uyghur hazir xitayning «qayta terbiyelesh lagérliri» da dep ishinilmekte, bu nuqtida amérika xitayni qiynash we mejburiy emgekke sélish qatarliqlarni öz ichige alghan halda «insaniyetke qarshi jinayet» sadir qildi dep eyiblidi.
Xitayni'ing éytishiche lagirlar kishilerni namratliqtin kötürüwatidu.
Ilgiri u türmiler idi, hazir lagérlar barliqqa keldi.
U oxshash.
1997- Yili ghuljida namayish boldi. Biz üch kün kochida bolduq.
Adilning déyishiche, tik ucharlar namayishichilargha suyuqluq tashlighan.
Kishilerning uchisidiki kiyimliri muzlap qalghan idi. Men kishilerning kochilarda ölgenlikini körgen idim.
Namayishchilar kéyin üshshük tegken qol we put barmaqlirining resimlirini tarqatqan.
Biz döletchi bolushni xalayttuq. Biz özimizning islamiy bayramlirimizni tebrikleshni xalayttuq.
Kishilik hoquq teshkilatliri bu künni «ghulja weqesi» dep ataydu.
Hökümet namayishini tarmar qildi. Yüzligen kishi qolgha élindi, yarilandi yaki öltürüldi.
Arqidin yene minglighan kishi qolgha élindi.
Men üch kün yoshurunup yürüp, andin türkmenistangha qéchish üchün [yalghan] pasportqa érishish meqsitide béyjingge bardim.
Men ayrodromda ayropilangha chiqiwatqan waqitta qolgha élindim we 14 yilliq qamaq jazasigha höküm qilindim.
Ular méni bir zorawan guruppining ezasi dédi we qeshqerdiki bir türmige élip bardi.
Türmidiki deslepki üch ayda biz héchqandaq yépincha yoq bir soghuq öyge solanduq.
Ular bizni hajetxanigha élip chiqqan chaghda bizni qoshup kishenlep qoyatti.
Eger bir künde bir kishining bir qétimdin köprek hajetke « bérishi» zörür bolup qalsa, shu öyning ichidila bérishqa toghra kéletti, shuning bilen öyning hawasi sésip kétetti.
Üch yildin kéyin méni ürümchidiki yene bir türmige yötkidi.
U yerde ikki yaki üch künde bir tazilinidighan ochuq teret qachisi bar bir kamérda biz ottuz kishi uxlayttuq.
Köp uchraydighan jazalash béshingizni teret qachisigha tiqish idi.
Xitay mehbuslar uchur yetküzgüchi bolup, uyghurlar qilghan dini tüs alghan her qandaq ishni yuqirigha doklat qilidu.
Bir küni kechte men uxlawétip [namazgha ezan] towlaptimen.
Dostlirim méni oyghitishqimu jüret qilalmighudek derijide qorqup kétiptu.
Ikki xitay mehbus putumdin tartqiniche méni kariwattin sörep chüshürüwetken idi.
Ular méni karidorgha élip chiqip, solaqxanining chong ishikigiche sörep élip bardi.
Men türme hoylisida 5-8 pelempey peske yiqilip chüshtüm.
*
* «Bu kishi qa'idige xilapliq qildi.»
Asasen bir ay dégüdek bir künde 10 sa'ettin köprek waqitni bélim égilgen halette boynumgha 25 kilogramliq kések ésilghan péti ötküzgen idim.
Men jaza mudditi toshqan chaghda türmidin ayrildim. Emma kona dostlar bilen alaqe ornatqan seweptin yene ikki qétim qolgha élindim. Shunga men dölettin qéchip chiqtim.
Shinjang
Adil shinjangdin qoshna ölkige qachaq yol bilen chiqqan. U chégradin késip ötüsh üchün ikki kilométir yiraqliqta mashinidin chüshüp piyade méngishqa bashlighan.
Xitay
Pakistan
Hindistan
U yünnen ölkisidiki bezi dostlar bilen körüshken. Ular uninggha kiyim kéchek bergen, we ular wéytnamgha qarap ormanliqta 24 sa'et piyade yol yürgen.
Andin u malaysiya , tayland , la'os ... Qa barghan.
... We axirida türkiyege 2014- yili kelgen.
Türkiye uzundin béri uyghurlar qéchip baridighan bixeterrek dep qaralghan döletlerning biri. Kishilik hoquq adwokatlirining éytishiche anche küchlük bolmighan döletler xitayning chaqiriqigha bina'en uyghurlarni ötküzüp bérishni özining mejburiyitidek hés qilidiken.
Türk xelqi uyghurlargha nahayiti ijabiy qaraydu.
Tilimiz oxshiship kétidu we dinimiz oxshash.
Deydu musapirlar adwokati ibrahim ergin.
Emma ötken bir qanche yilda bu xil küch tengpungluqi türkiyening xitay bilen bolghan iqtisadiy baghlinishining chongqurlishishigha egiship özgirishke bashlidi.
Xitay türmilirige qamalghan a'ile ezalirini izdewatqan hemde xewer we ijtima'iy taratqularda uni muzakire qiliwatqan uyghurlar awarichiliqqa duch kélidu.
2020- Yilining axirida , xitay türkiye bilen bolghan jinayetchilerni ötküzüp bérish shertnamisini küchke ige qildi.
[Eger türkiyemu bu shertnamini küchke ige qilsa, u] bizning köpligen yaki barliq xéridarlirimizning yashash hoquqigha dexli terüz qilghan bolidu.
Bizning bilishimizche héchqandaq bir uyghur xitaygha ötküzüp bérilmidi. Emma eger xitay türkiyege ularning térrorchi yaki jinayetchi ikenlikini deydighan bolsa, ular qolgha élinidu we 12 aygha qeder qamaqta tutup qélinidu.
Türkiye tashqi ishlar ministiri buni «uyghurlarni ötküzüp bérish üchün bolunghan bir kélishim dégenlik xata we adaletsizlik» dédi.
Men türkiyeni söyimen, emma uning munasiwitining xitay bilen téximu küchiywatqanliqini her waqit körüp yételeymen.
Bu yer qorqunchluq bolup kétiwatidu.
Tehrirning izahati
Xitay shinjangdin chiqidighan uchurlarni qattiq kontrol qilidighanliqi sewebidin amérika awazi adil abdughopurning bayanidiki barliq tepsilatlarni delilleshke amalsiz. Emma uning hékayisi nechche on yil jeryanida amérika awazini öz ichige alghan kishilik hoquq we axbarat organlirigha teswirlengen nurghun bayanlar bilen mas kélidu.