መዕለቢኡ ዘይፍሉጥ ኣቓልቦ ዘይረኸበ ኣፍሪቃዊ ዲያስፖራ

ሓሙሻይ ክፋል፡ ኣብ መወዳእታ፡

ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ሓደጋ ዝኣተወ ህይወት ምስ ኣብ ሰንፈላል ዝርከብ ፖሊሲ

እቲ ተደጋጋሚ ፍርሒ ካብ ዕጡቓት ኣል-ሸባብ ንኒምኮ ሙሳ ኣሕመድ ካብታ ብድኽነት እትሕመስ ሶማል በቲ ካብ ዓለም ዝሰፍሓ ምድረ-በዳን ዞባ ኩናትን ሓደገኛ ምስጋር ባሕሪን ሓሊፋ ክትስደድ ከምዘገደዳ ትገልጽ እዛ አደ ክልተ ቆልዑ ዝኮነት ሶማላዊት ስደተኛ።

ኣብታ ብናይ ሕቡራት ሃገራት ናይ ብልጽግና መዐቀኒ ኣብ ቀዳምነት እትስራዕ ናይ “ሕልሚ ከተማ” ተባሂላ እትፍለጥ ቬና ምስ በጽሐት: ድሕሪዚ ኩሉ ጉዕዞ ካብ ሓደ ወተሃደራዊ መዓስከር ብምውዳቕ ነብሰ-ቕትለት ዝፈጸመት።

” ንዝተወሰነ ጊዜ ብሓገዝ መድሃኒት ኣብ ሃለፍታ’የ ኔረ። ክልተ የእጋረይን ዓንዲ ሕቖይን ድማ ተሰይረ’ ትብል ኒምኮ ኣሕመድ ድሕሪ’ቲ ኣብ መዓስከር ታዕሊም ከበድቲ ኣጽዋር መንግስቲ ኦስትርያ ዝነበረን: ኣብዚ ግዜ ድማ መዓስከር ስደተኛታት ኮይኑ ኣብ ዘሎ ቦታ ዘካየደቶ ፈተነ ርእሰ-ቅትለት።

እቲ ናይ ጽግዕተኛ ሕቶኣ ከምተነጽገ ምስፈለጠት ዝሓዛ ፍርሒ ናብ ተስፋ ምቁራጽ ተቐይሮም ኣብ ሓደ ናይ ቀውዒ ሙቐት ዝበዝሖ ምሸት። እዚ ከምቲ ቅድሚ ሕጂ ዝሓለፈቶም ዕንቅፋታት ሂወት’ዩ ኢላ ክንዲ ምቕባል ሂወታ ከተሕልፍ ዝፈተነት። ንሳ ነቲ ኩነታት ክትገልጽ ከላ ድሕሪ’ዚ ኩሉ ጸገምን ምንጻግ ናይ ጽግዕተኛ ሕቶይን ናብ ቤተይ ምስ ኣተኹ ብዝጠፍአት ሞባይል ተለፎን ዝተናኸሰ ባእሲ ክልተ ጎረባብቲ ሶማላዊያን ስደተኛታትን ናብ ናይ ጉስጢ ቃልሲ ተቐይሩ ድሕሪኡ ናብቲ ናይ መወዳእታ ስጉምቲ ከምዝደፋኣ ትገልጽ።

“ድሕሪ’ዚ ኩሉ ጸገም ነቲ ሕቶ ጽግዕተኛ ምንጻጉ’ዩ ተስፋ ኣቁሪጹኒ” ትብል ንሳ ነታ ነብሰ-ቅትለት ከተገብር ዝወሰነትላ ህሞት ብምዝካር። ” ካብ ኣፍሪቃ ናብ ኣውሮጳ ንዝመጹ ሰባት ብፍላይ ድማ ካብ ሶማልያ ንኽመጹ ንዝሓስቡ - ኣብ ኣውሮጳ ዋላ ሓንቲ የለን። ስለዚ ብዛዕብኡ ምሕላም እንተኣቋረጽኩም ይሓይሽ ይብሎም” ኢላ።

እዚ መግለጺ ኩሎም ካብ ሃገራት ትሕተ-ሰሃራ ተሰዲዶም ኣውሮጳ ምስ በጽሑ ዝሓልፍዎ ክኸውን እንከሎ: እዚ ታሪኽ ኒምኮ ንስደተኛታት ዘጋጥም ብድሆ ዘንጸባርቕ’ዩ።

ከም መብዛሕትኦም እቶም ልዕሊ ሓደ ሚሊዮን ዝተገመቱ ኣብ ዓመተ 2015 ጥራይ ናብ ኣውሮጳ ዝበጽሑ ስደተኛታት: ንዓኣ ጉዕዞ ናብ ዝሓሸ መነባብሮ ማለት ስድራ ንድሕሪት ገዲፍካ: ንሕማቕ ግዜ ዝተዓቑረ ገንዘብ ብናይ ዕድለይ ውሳነ ኣብ ባሕሪ ህይወትካ ተጣሊዕካ ኣውሮጳ ድሕሪ ምብጻሕ ነብሳ ብዘይ መጽለልን ግዳም ሓደርን ኮይና ምርካብ፡ ብዘይ ወረቐት መንነት: ብዘይ ሃገርን ኣብ ዓዲ ጓናን ምግያሽ ኣብ ሰሜናዊ ክፍለ ዓለምን ማለትዩ።

ዘይከም ዜጋታት ሶርያ ኣፍጋኒስታንን ዒራቕን ንኣውሮጳ ብብዝሒ ስደተኛታት ኣጥለቕሊቖም ዝርከቡ፤ ካብ ሃገራት ሳሕል ሰሃራ ዝመጹ ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት ብፍሉይ ብዓሌታዊ ተነጽሎን ከምዝጥቅዑ ኒምኮ ትገልጽ። ንሳ ብተወሳኺ: ኣብ ኩላታ ኣህጉር ኣብ ዝርከቡ ማእከላት ኢሚግረሽንን መዓስከራትን ብካብ ሃገራት ዓረብን ኣፍጋኒስታንን ዝመጹ ከምኦም ስደተኛታት ከይተረፈ ከም ካልኣይ ዜጋ ከምዝርኣዩ ትጠቅስ። እቲ ናይ ዝጠፍአ ሞባይል ቴሌፎን ባእሲ ንባዕሉ ናብቲ ደረጃ ዓሪጉ ጥርዚ ከምዝደፍኣ ትገልጽ። ብቐጻሊ ብደቀቕቲ ነገራት ተበጊሶም ምስ ዝተፈላለዩ ጉጅለታት ተስፋ ዝቖረጹ ዝካየዱ ክኾኑ ከለው: ከም ኩሉ ጊዜ መወዳእትኡ ስለዝተረድኣን ምዃኑ’ውን ትገልጽ። ንሳ እቲ ምኽን ያት ክትገልጽ እንከላ፤ ደሓን ዝተማህሩ ኣፍጋኒስታናውያን ንሰበ-ስልጣንቲ መዓስከር ስደተኛታት ክረዳድእዎም ስለዝኽእሉ: ነቲ ብናቶም ወገን ዘሎ ሓቂ ጥራይ ገሊጾም፡ እቲ ኣፍሪቃዊ ስደተኛ ይውዓሎ ኣይውዓሎ ቀጻሊ ወቐሳ ክቐርቦ ከምዝገብሩ ተረድእ።

ኣብ ሰንኮፍ ዘሎ ፖሊሲ

ንከም ኣሕመድ ዝኣመሰሉ ስደተኛታት ፍታሕ ዝከውን መልሲ የለን።  28 ዝኣባላቱ ሕብረት ኣውሮጳ ኣብ 2015 ንዘጋጠመ ዋሕዚ ስደተኛታት፡ተደጋጋሚ መጥቓዕትታት ግብረ-ሽበራን ዘይምስምማዕ አብ ጉዳይ ልቃሕ ግሪኽ ዝኣመሰሉ ዝተወንዘፉ ዘይተፈትሑ ሽግራት ስለዘለውዎ ፍታሕ ንምምጻእ ዘድልዮ ፖለቲካዊ ሓድነት ብቐረባ የለን። ብርገጽ ናይ ቀረባ እዋን ናይ ኣውሮጳ ቁጠባዊ ትንበያ ከምዝገለጾ ገና ተወሰኽቲ 3 ሚሊዮን ስደተኛታት ኣብ ዝመጽእ ዓመት ኣውሮጳ ከምዝበጽሑ’ዩ ዝሕብር። ብሪጣንያ ሓንቲ ካብተን ሰለስተ ቀንዲ ሃገራት’ቲ ሕብረት ኣብ ዝመጽእ ዓመት ካብቲ ሕብረት ክትጸንሕ ወይድማ ክትወጽእ ሪፈረንደም ከተካይድ’ያ። እዚ ድማ ነቲ ኣህጉር ናብ ካልእ ዘይተፈትሕ ሽግር ዝሸምም’ዩ።

ሓንጸጽቲ ፖሊስ ሕብረት ኣውሮጳ ብዘይካ ብኣባላት እቲ ሕብረት ዝተኣተወ ቃል ንምጥያስ እቶም 160 ሽሕ ስደተኛታት: ነቲ ቀውሲ ንምፍታሕ ብፍሉይ ፍታሕ ኢላ ዘቐመጠቶ የለን። ክሳብ ታሕሳስ 12, 2015 ድማ 159 ሰባት ጥራይ’ዮም በቲ መደብ ተጣይሶም። ካናዳ ቀዳሞት 25 ሽሕ  ሶርያውያን ስደተኛታት ኣብ ታሕሳስ 11 ተቐቢላ። ኣሜሪካዊያን ሓገግቲ ድማ ፕረዝደንት ኦባማ ንዘቕረቦ 10 ሽሕ  ሓተቲ ዑቕባ ሶርያዊያን ንምቕባል ዝብል ውጥን ንካልኣይ ጊዜ ይዘራረብሉ ኣለዉ። ጉዳይ ኢሚግረሽን ኣብ ጎስጓስ ፕረዝደንታዊ ምርጫ ኣሜሪካ ገና ኣካታዒ ኮይኑዩ ዝቕጽል ዘሎ። ኣብ ጎስጓስ ፕረዚደንትዊ ምርጫ ሰልፊ ሪፖብሊካውያን ኣብ ምምራሕ ዝርከብ ዶናልድ ትራምፕ ተኸተልቲ እምነት ምስልምና ናብ ኣሜሪካ ከይኣትውን እቲ ብፕረዝደንት ኦባማ ዝቐረበ ውጥን ምቕባል ሶርያውያን ስደተኛታት ድማ ምሉእ ብምሉእ ከምዘይሰማምዓሉ ገሊጹ። በቲ ናይ ኦባማ ዝሓንጸጾ መደብ ኣመሪካ ኣትዩ ንዝተጣየሰ ሶርያዊ ድማ ከምዝጥርዞ ኣጠንቂቑ’ሎ።ዋላ ምስ ኩሉቲ ናይ ጻዕዳ ገዛ ማለት ቤተ-መንግስቲ ኣመሪካ ዝተፈላለየ ስጉምትታት ኣብ ጉዳይ ፖሊሲ ኢሚግረሽን: ነቶም ኣፍጋኒስታናውያንን ዒራቓውያንን ኣብ ዓውደ ኲናት ከም ተርጎምቲ ኮይኖም ዘገልገሉ ከይተረፈ ቪዛ ንምሃብ ዝተኻየደ ስራሕ ብዘሕዝን ተቖጽዩ።።

ነፍስወከፍ ኤውሮጳዊት ሃገር ብ ከከም ዝቐረበለን ሕቶ ዑቕባ ስደተኛታት ኣብ ምስራሕ ኣብ ዝርከባሉ: ኢጣልያን ግሪኽን ግን እቲ ጾር ናብ ዓለም-ለኸ ናይ ረድኤት ትካላት፤ ሰበ ስልጣን ምምሕዳር ከተማታትን ወለንተኛታትን ዝዘዘወዩ።

ዳይሬክተር ክፍሊ ህጹጽ ረድኤት ኣብ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ( Human Right Watch ) ፒተር ቦካርት ነዚ ጉዳይ ኣመልኪቱ ” ንምንታይ ኣዋርሕ ድሕሪ እዚ ዝተፈጥረ ቅልውላው ስደተኛታት መስርሕ ናይ ምቕባልን ህይወት ምድሓንን ሓገዝ ናይ ምብርካትን ጾር ኣብ ወለንተኛታት ጥራይ ብቐንዱ ዝምርኮስ” ኢሉ ይሓትት። ንሱ፤ ” ሕጂ’ውን እቲ ናይ ሂወት ምድሓን መስርሕ ብወለንተኛታት እንበር ብመንግስታዊ ትካላት ኣይኮነን ዝካየድ ዘሎ። እዚ’ከ ንምንታይ ኮይኑ?” ክብል ብተወሳኺ ሕቶ የቕርብ።

ገለ ጸብጻብ ጋዜጣታት ንምንታይ ተወከልቲ ኤውሮጳዊ ሕብረት ኣብ ቅድመ ግንባር ናይዚ ቅልውላው ተሰሊፎም ዘይርኣዩ ኢለንውን ወቐሳ የቕርባየን።

ነዚ ጉዳይ ብዝምልከት ካብ ኣፈኛ ኮሚሽን ኤውሮጳ ብኢመይል ዝተረኽበ መልሲ ” ሓለዋ ምምሕዳር ዶብ ሓላፍነት ነፍስ ወከፍ ሃገርዩ። ኮሚሽን ኣውሮጳን ወኪላት ኤውሮጳዊ ሕብረትን ድማ ኣብ ባይታ ንዝተፈጥረ ኩነታት ምትሕግጋዝ እምበር: ንሃገራት ተኪእካ ናይ ምስራሕ ሓላፍነት የብሉን ” ይብል።

ሕብረት ኣውሮጳ ኪንዮ’ቲ ውሽጣዊ ፖሊሲ  ነቲ ሱር ዋሕዚ ስደተኛታት ካብ ኣፍሪቃ ንምፍታሕ ክሰርሕ ተንቀሳቒሱ’ዩ። ኣብ ወርሒ ሕዳር ኣብ ጉዳይ ፍልሰት ኣቶኪሩ ኣብ ዝተቓንዐ ዋዕላ ኣውሮጳዊ ሕብረትን መራሕቲ ሃገራት ኣፍሪቃን ሃገራት ኣፍሪቃ ንዝተመዛበሉ ዜጋታተን ንምጥያስ ዝውዕል ናይ 1.9 ቢሊዮን ይሮ ናይ ህጹጽ እዋን ሓገዝ ክወሃብ ኣብ ስምምዕ ተበጺሑዩ። ቀዳመይቲ መዕረፊት ስደተኛታት ዝኾነትን ነቲ ዋዕላ ዘአንገደትን ማልታ 270 ሽሕ ዶላር ክትልግስያ ተመባጺዓ።።

ድሕሪ ሓደ ወርሒ’ዚ ዋዕላ: ሕብረት ኣውሮጳ ንሱር ዋሕዚ ስደተኛታት ካብ ኣፍሪቃ ንምግታእን ኣብ ሃገሮም ስራሕ ንምፍጣርን ናይ 2 ቢሊዮን ዶላር ሓገዝ ኣብተን ቀንዲ ስደተኛታት ዝፈልሱለን ሃገራት ንምትግባር ሰሊዑ።

ዓበይቲ ስትራቴጂካዊ ስጉምትታት ንምርግጋእ ከባቢ ማእከላይ ባሕሪ ድሕሪ ጋዳፊ’ውን ይካየድ ኣሎ። ኣብ 2011ውን ናይ ሽዑ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢጣልያ ብዝነበረ ፍራንኮ ፍራቲኒ ንምምስራት ሓድሽ ስርዓት ኣብ ዞባዊ ኣህጉር ጻውዒት ቀሪቡ።

ፍራንኮ ፍራቲኒ ኣብ 2011ፋይናንሽያል ታይምስ ዝተባህለ ጋዜጣ ኣብ ዝጸሓፎ ዓንቀጽ: ኤውሮጳዊ ሕብረት ካልኦት ሓያላት ሃገራትን ኣህጉራውያን ትካላት ከም ዓለማዊ ባንክን ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብን ንማርሻል ፕላን ዝዳረግ ኣብ ጉዳይ ምርግጋእ ቁጠባ ማእከላይ ባሕሪ ግዙፍ መደብ ከዳልዋ ይግባእ” ክብል ጠቒሱ። ንሱ ነዚ ዝጠቐሰ: ኣመሪካ ኣብ ድሕሪ ካልኣይ ኩናት ዓለም ኣብ ዳግመ-ምህናጽ ምዕራብ ኤውሮጳ ዝነበራ ተራ ብምግላጽዩ። ”እዚ መደብ ኣገዳሲ ክፋል ኤውሮጳን ካልኦት ኣህጉራውያን ፊናንስያውያን ምንጭታትን ከሳትፍ ኣለዎ። ብተወሳኺ ብቢልዮናት ዝቑጸር ዩሮ ኣኽቲቱ ቁጠባቲ ዞባ ንምምዕባልን ወፍሪ ንምስፋሕን ክትግበር ኣለዎ” ኢሉ።

ፍራንቲኒ ብዘይካዚ: ሰበ-ስልጣን ኤውሮጳዊ ሕብረት ኣብ ሞንጎ ሃገራት መዲተራንያን ዘሎ መኻልፋት ንግዲ ክኣልዩን ምስ “ኣገዳሲ ተራ” ዝህልዋ ኣመሪካ ብሓባር ኣብ መደባት ክሰርሑን ይጽውዕ። ” እቲ ዝበለጸ መንገዲ ዘይሕጋዊ ምትሕልላፍ ስደተኛታት ንምቁራጽ ተባሂሉ ብሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢጣልያ ዝነበረ ፍራንኮ ፍራቲኒ ዝቐረበ መፍትሒ ሓሳባት ናይ ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ምትብባዕ፤ ናይ ስራሕ ዕድላት ብምኽፋት መንእሰያት ኣብ ናይ ግብረ ሽበራ ጉጅለታት ከይጽንበሩ ምግታእ፥ስግረ ማእከላይ ባሕሪ ዝወሃቡ ስልጠናታት ምሕያል” ይርከብዎም።

ብኣንጻር’ዚ ሓደ በዓል ሙያ ጉዳይ ስደተኛታት ብወገኑ ነቲ ሱር ስደት ኣፍሪቃዊያን ዝኾነ ጥራይ ብምርኣይ እቲ ኩነታት ክፍታሕ ኣይክኣልን’ዩ ይብል።

“እቲ ቀንዲ ጸገም ምሉእ ዘይኮነ ግብረ-መልሲ ሃገራት ኣውሮጳ’ዩ’ ይብሉ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ኣምስተርዳም በዓል ሞያ ስነ-ማሕበረሰብ ዝኾኑ ሄን ደ ሃስ ንሃፊንግቶን ፖስት ኣብ ዝሃብዎ ቃል።  ንሶም ብተወሳኺ: ካብ ግጭትን ናይ ፖለቲካ ስቓይን ንዘምለጡ ስደተኛታት፡ ክፉት ናይ ቁጠባ ኩነታት ሕብረት ኣውሮጳ  ምስ ድሩት ዝኾነ ሕግታት ስደተኛታት ዘይመዓራረይ ንሕሱር ብዝበዛ ጉልበት ስደተኛታት ይፈጥርኣሎ ኢሎም።

” ኣውሮጳ ን25 ዓመታት ዝሓነጸቶ ዕርዲ ምፍራሱ ሰባት ዝተረድኦም ይመስለኒ’ውን ይብሉ እዞም በዓል ሞያ። እንተኾነ ግን: ሰባት ሕጂ’ውን ናብ ኣውሮጳ ይመጹ ኣለዉ።  ናይዚ ቀንዲ ውጽኢት ድማ ምውሳኽ ቁጽሪ ዘይሕጋዊ ምስጋር ሰባት፡ ስቃይ ስደተኛታትን ቁጽሪ ሞት እቶም ዶብ ክሰግሩ ዝፈተኑ እዩ።

ዳይሬክተር ኣብ ብራስለስ መሰረቱ ስገበረ ኢንስቲትዩት ጉዳይ ስደተኛታት ዝኾነት ኤልሳቤጥ ኮለት: ዓበይቲ ስትራቴጂካዊ ውጥን ንወለዶታት ዝጸንሕ ጊዜ የድልዮም። ምኽንያቱ ድማ ትብል ኮለት: ኣብ መንጎ ትጽቢት ስደተኛታትን ፖሊሲ ስደተኛታትን ዘሎ ርክብ መሰረታዊ ዘይምጥዕዓም ብምህላው ምዃኑ ትገልጽ። እቲ ውጥን ብንእሽቶይን ዞባዊ መሰረት ዝገበረን ክኸውን ድማ ትመክር።

“ዓበይቲ ናይ ምዕባለ መደባት ጥራይ ነቲ ዋሕዚ ስደተኛታት ደው ከብል ኣይክእልንዩ። ካልኦት ኣብ ሓጺር እዋን ዝፍጸሙ ዝያዳ ንጹር ዝኾኑ ክፍጸሙ ዝኽእሉ መደባት ግን ኣለዉ። ሰባት ድማ መወዳእትኡ ዘሕዝን ካብ ዝኾነ ሓደገኛ ጉዕዞ ካብ ምፍጻም ድማ የድሕን” ትብል።

ምናልባት’ውን ሕብረት ኣውሮጳ ከምቲ ሓደ እዋን መሪሕነት ቓዛፊ ናይ ሊብያ ዘቕረቦ ስጉምቲ: ምፍጣር ነአሽቱ ዓይነት ስራሕ ኣብ ጽላታት ኢንዳስትሪ ምድጋም ከድሊ ይኽእል ይኸውንዩ። ምኽንያቱ ከምዚ ዓይነት ውጥን ንከም ኒምኮ ዝኣመሰሉ ስደተኛታት ካብ ናብ ዝነበርዎ ናብራ ምምላስን ወይ’ውን ሓድሽ ህይወት ኣብ ኣውሮጳ ንምምስራት ካብ ምቅላስ የድሕን’ዩ።

ንድሕሪት ምምላስ የለን

ዋላቲ ናይ ሓጺር እዋን ናይ ምርግጋእ ተበግሶታት ኣብ ድሕረ ቓዛፊ ሊብያ ተስፋ ዘቁርጽ: እቲ ብግቡእ ዘይተሓለወ ዶባት ድማ ንሃገራት ሕብረት ኣውሮጳ ኣንጻር ስደተኛታት ንዘለዎም ስምዒት ዘበራትዕ ጥራይ’ዩ። እዚ ከምዚ እንከሎ: ብዛዕባ ስደተኛታት ሓንጸጽቲ ፖሊሲ መፍትሒ ንምምጻኣ ይቃለሱ ኣለዉ። ምናልባት እቲ መልሲ አብ ቤት ጽሕፈታት ብራስለስ ዘይኮነ: ተርእዮ ምምዝባል ፈለማ ኣብ ዝቀላቐለሉ ቦታታት ክኸውን ይኽእልዩ። ብጥንቃቐ ኣብ ዝበዝሕኳ ብዘይምድላዋት ኣብ ዝግበሩ ኩሉ ንነፍሲ ወከፍ ናብዚ ሓደገኛ ጉዕዞ ዝመርሕ ዘበለ ንርዝነት እቲ ሽግርን ሒዝዎ ዘሎ ጉዳይ ክርአ ኣለዎ።